Tiếc thương Cố Chánh Trị Sự Nguyễn Xuân Mai – một nhà hoạt động về quyền tự do tôn giáo
BPSOS, Bàn Tròn Đa Tôn Giáo, Đề Án Dân Quyền Việt Nam cùng tất cả đồng đạo Cao Đài và các anh chị em thiện nguyện viên nghẹn ngào trong đau xót khi nhận được hung tin Cố Chánh Trị Sự Nguyễn Xuân Mai thuộc Châu Đạo Vĩnh Long đã qua đời đột ngột lúc 4 giờ sáng ngày 24 tháng Giêng năm Ất Tỵ tức ngày 21 tháng 2 năm 2025, hưởng thọ 68 tuổi.
Với chúng tôi và những ai quan tâm tới tự do tôn giáo ở Việt Nam, bà Nguyễn Xuân Mai không chỉ là một Chánh Trị Sự của các tín đồ Đạo Cao Đài Chơn Truyền 1926 mà bà là một người bạn, một người đồng sự đấu tranh không mệt mỏi cho quyền tự do tôn giáo của mọi người và mọi tôn giáo.
Năm 2015, bà sang Thái Lan tham dự Hội Nghị Tự Do Tôn Giáo hay Niềm Tin khu vực Đông Nam Á để nói lên tiếng nói của người đạo Cao Đài Chơn Truyền 1926 đang bị chính quyền Việt Nam đàn áp. Tại đây, bà đã được tiếp xúc với nhiều nhà hoạt động xã hội quốc tế chuyên đấu tranh cho tự do tôn giáo. Nhận thức của bà đã có sự thay đổi vượt bậc. Bà khát khao được hòa mình cùng mọi người trong một phong trào chung đấu tranh cho quyền tự do tôn giáo của mọi tôn giáo đang bị bách hại ở Việt Nam.
Năm 2017, lại sang Phi Luật Tân tham dự Hội Nghị Tự Do Tôn Giáo hay Niềm Tin khu vực Đông Nam Á lần thứ hai. Cũng trong năm này, bà tham dự khóa học báo cáo vi phạm nhân quyền, khoá học luật nhân quyền quốc tế và khoá học xây dựng xã hội dân sự do BPSOS tổ chức. Bằng kiến thức thu lượm được trong các khoá học, kể từ đây, bà đã khẳng định được vai trò của mình là một báo cáo viên tôn giáo uy tín với Liên Hiệp Quốc và các tổ chức nhân quyền quốc tế chuyên theo dõi tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam. Hàng năm, bà gửi và thông tin hàng chục vụ việc vi phạm.
Suốt bảy năm qua từ 2018 cho đến đầu năm 2025, bà vẫn tiếp tục tham dự các khóa huấn luyện viết báo cáo, khóa luật nhân quyền quốc tế, khoá luật Việt Nam và khoá học xây dựng xã hội dân sự do BPSOS và các tổ chức quốc tế tổ chức hằng năm để trau dồi thêm kiến thức và dìu dắt những học viên mới bước trên con đường đấu tranh cho tự do tôn giáo.
Cũng suốt bảy năm qua, bà là một trong số những người nổi bật ở Việt Nam đã gặp gỡ, tiếp xúc và trao đổi tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam với rất nhiều các giới chức chính phủ, các tổ chức và nhà hoạt động nhân quyền uy tín trên thế giới thông qua các hội nghị, hội thảo quốc tế, các cơ quan lãnh sự. Có thể kể ra đây một vài tên tuổi của những vị khách mà bà đã từng gặp gỡ như: Tiến sĩ Heiner Bielefeldt, cựu báo cáo viên đặc biệt LHQ., cựu Đại sứ Lưu động về Tự do Tôn giáo của Hoa Kỳ, ông Rashad Hussain. Ông Sam Brownback, đồng chủ tịch của Hội nghị Thượng đỉnh Tự do Tôn giáo Quốc tế, cựu Đại sứ Lưu động của Mỹ về Tự do Tôn giáo, và bà Katrina Lantos Swett, cựu Chủ tịch Uỷ hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF), Dân Biểu Christopher Smith (NJ-4).
Năm 2022, bà là khách mời của Hội Nghị Thượng Đỉnh Về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế được tổ chức tại Washington DC. Hoa Kỳ. Tại đây, bản tham luận và các hoạt động của bà đã gây được sự chú ý mạnh mẽ đối với ban tổ chức và các khách tham dự. Trong các năm tiếp theo, tại mỗi dịp hội nghị, ban tổ chức đều trân trọng mời bà tham dự để đóng góp tiếng nói đa dạng cho bức tranh tôn giáo trên toàn cầu. Tiếc thay, bà đã không thể có mặt trực tiếp tại hội nghị năm 2023, 2024 và 2025 vì nhà cầm quyền Việt Nam đã liên tục cấm bà xuất cảnh . Tuy nhiên, bằng sự trưởng thành của mình và dưới sự hỗ trợ của BPSOS, mọi người vẫn được nghe, được xem các báo cáo và phần trình bày của bà trong các các tham luận đoàn nhờ vào các phương tiện kết nối trực tuyến của công nghệ thông tin.. Ngày 4 tháng 2, 2025 vừa qua là lần cuối cùng bà đã xuất hiện trực tuyến và trình bày về vụ việc Chi Phái 1997 tấn công một tang lễ tại thị xã Trường Hòa.
Sự ra đi đột ngột của bà thực sự là một mất mát to lớn cho phong trào đấu tranh giành quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam. Phong trào đấu tranh tôn giáo trên thế giới mất đi một tiếng nói đã truyền cảm hứng đấu tranh cho nhiều người trong gần một thập niên qua. Với chúng tôi, sự ra đi của bà là một cú sốc và vô cùng đớn đau. Trong những ngày này, chúng tôi dành một thời lượng sinh hoạt đáng kể để cùng nhau tưởng nhớ tới bà và học tập tinh thần hết mình vì đạo của bà.
Bàn Tròn Đa Tôn Giáo xin mời mọi người hãy cùng chúng tôi viết lên những cảm nghĩ của mình về bà – một tấm gương sáng của phong trào đấu tranh giành quyền tự do tôn giáo tại Việt Nam và trên toàn thế giới.
